پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شود که سطح سخت خارجی دندان است. همانطور که پوسیدگی دندان پیشرفت می‌کند، می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر دندان حمله کند و منجر به ایجاد حفره شود. درمان‌ها می‌تواند شامل فلوراید، پرکردن، روکش و موارد دیگر باشد.

اگر فردی برای پوسیدگی دندان درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات بیشتری در دندان‌ها و دهان شود. با این حال، برخی از درمان‌ها می‌توانند به جلوگیری یا توقف گسترش پوسیدگی دندان کمک کنند.

معرفی پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان که به عنوان پوسیدگی یا حفره دندان نیز شناخته می‌شود، بیماری است که باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شود. این بیماری حفره‌ها را در دندان‌ها ایجاد می‌کند و با پیشرفت آن، می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر دندان حمله کند.

یک دندان از سه لایه تشکیل شده است:

1. مینا: مینای دندان لایه بیرونی سختی است که از لایه‌های داخلی دندان محافظت می‌کند. مینای دندان فاقد سلول‌های زنده است و سخت‌ترین ساختار بدن انسان است.
2. عاج: عاج دومین لایه دندان است. هنگامی که مینای دندان آسیب می‌بیند، ممکن است عاج را در معرض دید قرار دهد. عاج حاوی لوله‌های کوچکی است که به غذای سرد و گرم اجازه می‌دهد تا اعصاب دندان را تحریک کند.
3. پالپ: پالپ مرکز دندان است. پالپ حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است.

علائم پوسیدگی دندان

علائم پوسیدگی دندان بسته به شدت آسیب ایجاد شده ممکن است متفاوت باشد. در مراحل اولیه، برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی احساس نکنند. با پیشرفت پوسیدگی دندان، ممکن است علائمی مانند حساسیت دندان به غذاهای شیرین، گرم یا سرد، درد دندان، لکه‌های سفید یا تیره روی دندان‌ها، بوی بد دهان، پرکردن شل، حفره‌های دندان، مشکل در گاز گرفتن برخی غذاها، آبسه روی دندان که باعث درد، تورم صورت یا تب می‌شود، ظاهر می‌شوند.

دلایل پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان به دلیل تجمع پلاک روی دندان اتفاق می‌افتد. پلاک یک لایه چسبنده باکتری است که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. هنگامی که فرد غذای شیرین یا نشاسته‌ای می‌خورد، باکتری‌های موجود در پلاک اسیدهایی تولید می‌کنند که به مینای دندان حمله می‌کنند. با گذشت زمان، این اسیدها مواد معدنی را از دندان خارج می‌کنند، مینای دندان را فرسایش می‌دهند و باعث پوسیدگی دندان و در نهایت ایجاد حفره می‌شوند.

درمان پوسیدگی دندان

درمان پوسیدگی دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. درمان های فلوراید در مراحل اولیه: فلوراید یک ماده معدنی است که می‌تواند به تقویت مینای دندان کمک کند. دندانپزشک می‌تواند از فلوراید به اشکال مختلف برای جلوگیری و حتی ترمیم آسیب‌های ناشی از پوسیدگی دندان استفاده کند.
2. پرکردن: هنگامی که حفره‌ها از پوسیدگی دندان ایجاد می‌شوند، پر کردن دندان می‌تواند یک گزینه درمانی باشد. پس از سوراخ کردن دندان برای از بین بردن پوسیدگی، دندانپزشک حفره را طوری شکل می‌دهد که با پرکردگی مناسب باشد و سپس از موادی مانند آمالگام یا کامپوزیت، حفره را پر می‌کند.
3. روکش‌ها: حفره‌های بزرگ‌تری که به دلیل پوسیدگی دندان ایجاد می‌شوند، ممکن است به جای پرکردن به روکش نیاز داشته باشند. در این صورت، دندانپزشک ابتدا قسمت بیرونی دندان و هرگونه پوسیدگی را برمی‌دارد و سپس روکش موقتی را تا زمانی که روکش دائمی برای نصب آماده شود، قرار می‌دهد.
4. کانال‌های ریشه: در صورتی که پالپ دندان آسیب دیده باشد، دندانپزشک می‌تواند کانال ریشه را انجام دهد. دندانپزشک ابتدا دندان را بی‌حس می‌کند قبل از برداشتن پالپ سپس کانال ریشه داخل دندان را تمیز کرده و شکل می‌دهد. سپس دندانپزشک کانال‌های ریشه را با یک ماده لاستیک مانند پر می‌کند و یک تاج یا پرکننده روی دندان قرار می‌دهد تا آن را ترمیم و تقویت کند.

با انجام درمان‌های مناسب و پیگیری مراقبت‌های دندانی روزانه، می‌توان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد و دندان‌های سالمی داشت. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی دوره‌ای و پیگیری بهترین راه برای حفظ سلامت دندان‌ها است.

کشیدن دندان

اگر پوسیدگی دندان به حدی شدید شده باشد که دیگر قابل درمان نباشد، دندانپزشک ممکن است توصیه کند که دندان بکشد.

درمرحله اول، دندانپزشک دندان آسیب‌دیده را بی‌حس می‌کند. سپس، دندان را بکشید. بعد از کشیدن دندان، دندانپزشک یک برنامه پساعملی معمولاً شامل رعایت نکات مراقبتی پس از استخراج دندان به فرد توصیه می‌کند.

احتمالاً پس از کشیدن دندان، فرد تورم و دردی را تجربه کند که به طور معمول و طبیعی است. با این حال، اگر فرد علائم زیر را تجربه کند، باید فوراً با دندانپزشک تماس گیرد یا به پزشک مراجعه کند:

• تب
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد شدید، تورم، یا خونریزی
• دردی که با گذشت زمان تشدید می‌شود

آیا پوسیدگی قابل ترمیم است؟

بله، طبق مؤسسه ملی دندانپزشکی و تحقیقات ایمپریال (NIDCR)، اگر پوسیدگی دندان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، ممکن است قابل ترمیم باشد. با این حال، وقتی مینای دندان به مقدار زیادی ماده معدنی از دست داده و حفره در دندان ایجاد شود، دندان قادر به خودترمیمی نیست.

دندانپزشک می‌تواند پوسیدگی را درمان کند و از گسترش آن جلوگیری کند. فرد می‌تواند با کاهش مصرف غذاهای شیرین و نشاسته‌ای و رعایت بهداشت دهان و دندان، پوسیدگی دندان را متوقف کند.

تشخیص پوسیدگی دندان

فردی که مشکوک به پوسیدگی دندان است باید به دندانپزشک مراجعه کند. دندانپزشک ممکن است در مورد هر گونه درد یا علائمی از فرد سوال بپرسد. همچنین، دندانپزشک ممکن است از دهان عکس اشعه ایکس بگیرد تا هر گونه حفره را تشخیص دهد.

هنگامی که دندانپزشک پوسیدگی دندان را تشخیص داد، در مورد گزینه‌های درمانی بیشتر با فرد صحبت خواهد کرد.

اگر پوسیدگی دندان درمان نشود مشکل ساز می‌شود؟

مؤسسه ملی دندانپزشکی و تحقیقات ایمپریال (NIDCR) بیان می‌کند که بدون درمان، پوسیدگی دندان می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی شود، از جمله:

• درد دندان
• عفونت
• از دست دادن دندان
• آبسه‌ها

آبسه‌ها می‌توانند عفونت‌های بالقوه خطرناکی مانند سپسیس را ایجاد کنند. فردی که علائم زیر را تجربه کند باید فوراً با دندانپزشک تماس گیرد:

• تب
• درد دندان
• حساسیت دندان به سرما و گرما
• لثه‌های متورم
• غدهای لنفاوی متورم در گردن
• فک متورم

به طبق خدمات بهداشت ملی (NHS) در بریتانیا، آبسه‌ها همچنین می‌توانند به مشکلات زیر منجر شوند:

• بوی بد دهان
• طعم ناخوشایند در دهان
• دردی که به گوش، فک، و گردن گسترش می‌یابد
• همچنین، ممکن است درد دندان هنگام دراز کشیدن شدیدتر شود و فرد را در شب بیدار کند.

جلوگیری از پوسیدگی دندان

اتحادیه دندانپزشکان آمریکا (ADA) توصیه می‌کند که افراد می‌توانند از پوسیدگی دندان جلوگیری کنند یا آن را بهبود بخشند با انجام موارد زیر:

• دوبار در روز مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید
• محدود کردن مصرف میان‌وعده‌ها
• مصرف وعده‌های غذایی سالم و مغذی
• مشاوره با دندانپزشک در مورد مکمل‌های فلوراید
• مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینات و تمیزی‌های حرفه‌ای

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

فردی که هر گونه درد یا ناراحتی از دندان‌های خود تجربه می‌کند باید با دندانپزشک خود تماس بگیرد. همچنین، باید به طور منظم برای معاینات به دندانپزشک خود مراجعه کند تا از پیش‌گیری پوسیدگی دندان اطمینان حاصل شود.

خلاصه

پوسیدگی دندان یک بیماری شایع است و در هر 10 بزرگسال بالای 20 سال، 9 نفر دارای سطحی از پوسیدگی دندان هستند. پوسیدگی دندان می‌تواند درجات مختلف شدت داشته باشد و گزینه‌های درمانی متعددی در دسترس است. هر فردی که علائم پوسیدگی دندان را تجربه می‌کند، باید به دندانپزشک خود مراجعه کند. در صورت عدم درمان، پوسیدگی دندان می‌تواند منجر به از دست دادن دندان و مشکلات جدی‌تری شود.